Cảnh ngộ, điều kiện đó đã trở thành nguồn cảm xúc trung thực, sống động để Ông cho ra đời tác phẩm Cung oán ngâm khúc – một tác phẩm đưa Nguyễn Gia Thiều bước lên đỉnh cao của nghệ thuật thi ca Việt Nam
Nhưng ông sinh ra và lớn lên ở Thăng Long vì tiên sư cha là một võ quan cao cấp được phong tước Đạt Vũ hầu và mẹ ông là Quận chúa Quỳnh Liên, con gái chúa Trịnh Cương. Chính nên chi ông đã lẩn tránh những hư danh nơi quan trường, về sống ẩn dật, uống rượu, ngâm thơ. Nguyễn Gia Thiều sớm trở nên người tài năng đa dạng, có sở trường về nhiều lĩnh vực như cầm kỳ thi họa, kiến trúc, trang hoàng… Chính do vậy mà ngay tại đế đô Thăng Long, bên bờ Hồ Tây, ông có một dinh thự riêng bên trong khuôn viên, được ông thiết kế và trang hoàng khôn cùng đẹp.
Nếu tác phẩm Chinh phụ ngâm của Đặng Trần Côn (có nhiều bản dịch) đã là một ngôn ngữ phản đối chiến tranh thì Cung oán ngâm khúc của Nguyễn Gia Thiều góp thêm lời tố giác cuộc sống chán chường mỏi mệt, bất bình vì những ác nghiệt: Cảnh phù du trông thấy mà đau.
Nàng biểu hiện nỗi thê thảm trong cuộc sống cô đơn, tù. Đã đành rằng nửa sau thế kỷ 18, trên văn đàn thơ ca có rất nhiều tác phẩm vang lên tiếng nói đòi hỏi hạnh phúc của người đàn bà, cũng có nhiều người lấy thân phận cung nữ làm đề tài sáng tác nhưng có nhẽ chỉ đến Nguyễn Gia Thiều, với sự chứng kiến và trải nghiệm một cách sâu sắc cuộc sống người cung nữ trong cung vua phủ chúa mới cho ra đời được tác phẩm tranh đấu và dữ dội nhất cho hạnh phúc người đàn bà.
Cũng chính trong hoàn cảnh ấy đã khơi nguồn cho ông sáng tác ra tác phẩm Cung oán ngâm khúc gồm 356 câu thơ song thất lục bát. P. Ông đã dùng lối văn độc thoại, làm lời một cung phi tài sắc miêu tả tâm trạng và nỗi đớn đau bị vua ruồng bỏ. Nguyễn Gia Thiều vốn có gốc là người làng Liễu Ngạn, huyện Siêu Loại (nay là huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh).
Từ sự phản ảnh hiện thực với lòng phẫn nộ và sự oán hờn như vậy, nàng triết lý về cuộc đời ảo tưởng, dối trá, phù du và tuyệt vọng: Không gian Cung oán ngâm khúc là không gian bưng bít của chốn tiêu phòng lạnh lẽo.
Nguyễn Gia Thiều có những dịp để sống một cuộc sống hoàng cung, phủ chúa, thấu hiểu được nỗi đắng cay, xót xa của thân phận người đàn bà bị bó buộc nơi lầu son gác tía.
Cảnh trong Cung oán ngâm khúc là cảnh lồng qua màn sương hồi tưởng và hình dong. Người đàn bà trong khúc ngâm đã lên tiếng. Sống trong sự vương giả, nên ông có được những chiêm nghiệm của thực tại cung vua, phủ chúa ở Thăng Long thời bấy giờ.
Ngay tại nơi đô thành phồn hoa, được hưởng một cuộc sống thềm vàng đệm ngọc, ông đã cảm nhận được tâm tình của những người cung nhân phải sống mỏi mòn trong lao tù nhung lụa. Đặc biệt, lối biểu thị bằng cảm giác như xúc giác, thị giác, thính giác là cách viết độc đáo của Nguyễn Gia Thiều có nhẽ là lần đầu tiên xuất hiện trong văn học Việt Nam, rất tụ hội và cô đọng.
Nàng ý thức rõ rệt về phẩm chất, tài năng của mình, nàng tố cáo cuộc sống trụy lạc, xa hoa của bọn vua chúa, biến người cung nhân thành thứ đồ chơi. Ở đây, Nguyễn Gia Thiều đã mượn lời cung nhân để nói lên tâm can bế tắc của mình, cũng là sự bế tắc của lớp nhà nho thời đại ông, chán ngán và mỏi mệt.
Có thể nói vùng đất kinh kỳ Thăng Long cuối thế kỷ 18 có rất nhiều biến động lớn. V (Nguồn: Người Hà Nội/Vietnam+). Cuối đời, ông sống rồi mất tại Thăng Long, mộ ở ven Hồ Tây sau này con cháu mới đưa về quê Liễu Ngạn. Thời gian Cung oán ngâm khúc cốt yếu là mùa thu và bóng đêm. Năm 19 tuổi ông đã được phong là Hiệu úy từng giữ chức Tổng binh coi xứ Hưng Hóa và do có công nên ông được phong tước hầu Ôn Như.
Từ khi còn bé, ông đã được ăn học trong phủ chúa, do đó ông tận mắt chứng kiến cảnh ngộ của những cung nữ bị bỏ rơi. Những cuộc thanh trừng lẫn nhau trong triều đình phong kiến thời bấy giờ khiến cho người dân luôn phải chịu đựng nhiều nhất sự bóc lột, nghèo đói, thậm chí là sự phơi thây của những binh sĩ ngoài mặt trận.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét