Hai đại gia sản xuất ôtô General Motors (GM) và Chrysler nộp đơn xin bảo hộ vỡ nợ trong cùng năm đó
Thậm chí, một số nhà nước trong nhóm nền kinh tế mới nổi (BRICS), như Ấn Độ hay Trung Quốc chỉ bị giảm nhẹ tăng trưởng GDP trong hai năm 2008 và 2009, nhưng vẫn ở mức cao so với toàn cầu. Thị trường nhà đất ấm dần, chứng khoán cũng liên tục lập kỷ lục trong vài tháng gần đây trước các số liệu lạc quan của nền kinh tế.
Cơn động đất thực sự nổ ra vào ngày 7/9 với việc hai đại gia cho vay thế chấp của Mỹ là Fannie Mae và Freddie Mac bị quốc hữu hóa. Theo giới phân tách, nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đang có nhiều dấu hiệu rơi vào "thập kỷ mất mát" như Nhật Bản thập niên 90, với các biểu lộ như tăng trưởng chậm, giảm phát và nợ xấu.
Ban lãnh đạo mới của nước này đã tuyên bố hài lòng tăng trưởng thấp để chuyển đổi mô hình kinh tế theo hướng dựa vào tiêu dùng.
Với kết quả như vậy, "suy thoái kép" - cụm từ ám ảnh các nhà quản lý cũng như chuyên gia kinh tế suốt vài năm đã không trở thành sự thực. Tuy nhiên, thay vào đó lại là hàng loạt những cuộc khủng hoảng mang tầm quốc gia hoặc khu vực diễn ra trên khắp thế giới khi điểm yếu của mỗi nền kinh tế diễn đạt và bị khoét sâu. Nhóm chính sách kích thích kinh tế (Abenomics) mạnh mẽ của ông đã phát huy tác dụng.
Giới chuyên gia dự đoán khu vực eurozone có thể tăng trưởng dương trong quý II sau 6 quý liên tục co lại. Ảnh: EPA Những diễn biến này đã khiến đồng euro mất giá trầm trọng. Theo cựu chủ toạ Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) - Alan Greenspan, đây là cuộc khủng hoảng "hàng trăm năm mới có một lần". Kinh tế Nhật Bản tăng trưởng 3,6% trong quý II so với cùng kỳ. Tuy nhiên, mãi đến thời gian gần đây, kinh tế Mỹ mới có một số dấu hiệu lạc quan.
Lo ngại bởi cuộc suy thoái dài nhất kể từ khi đồng euro lưu hành và tỷ lệ thất nghiệp kỷ lục, các lãnh đạo EU đã phải nới lỏng biện pháp khắc khổ trong vài tháng gần đây.
Dù vậy, kinh tế Nhật Bản sau đó lại liên tiếp gặp vấn đề. Thậm chí, trong tháng 6, lần trước nhất sau hơn một năm, nước này đã có lạm phát.
Riêng năm 2009, 140 nhà băng Mỹ bị xóa sổ, GDP nước này cũng tăng trưởng âm 2,8%. Tình hình tại đất nước quạ mọc chỉ có dấu hiệu khởi sắc từ cuối năm 2012, khi Thủ tướng Shinzo Abe nắm quyền. Hệ quả là tỷ lệ cấp tín dụng trên GDP tăng từ 120% lên gần 200% trong gần 5 năm qua, nợ địa phương ngày một phình to và bong bóng bất động sản tạo ra hàng loạt thành thị ma trên khắp cả nước.
Một phần căn nguyên bắt nguồn từ cơn địa chấn tài chính 2008. Merill Lynch bị Bank of America mua lại, còn AIG phải nhận hàng chục tỷ USD cứu trợ từ Chính phủ Mỹ. Đồng yen mất giá liên tiếp so với USD từ tháng 9 năm ngoái, khiến các hãng xuất khẩu lãi kỷ lục. Nhận định này không phải là quá bi quan nếu nhìn vào bức tranh kinh tế toàn cầu hiện nay.
Nợ công của nước này hiện cũng cao nhất thế giới với 231% GDP, và kinh tế còn tăng trưởng âm quý III năm ngoái. Nên chi, hoạt động tại châu Âu đã có một số dấu hiệu khởi sắc. Hy Lạp, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Ireland và Síp đã phải xin cứu trợ quốc tế để tránh phá sản.
Đầu năm nay, Trung Quốc còn khủng hoảng thanh khoản ngắn hạn sau khi thực hiện thắt chặt tín dụng để kiểm soát hệ thống nhà băng ngầm.
Để cứu vãn nền tình thế, nhà băng trung ương các nước đã phải cắt giảm lãi suất, bơm tiền cho các công ty hay mua lại nợ xấu. Để cứu vãn nền kinh tế, từ tháng 11/2008, FED đã phải liên tục tung ra các gói kích thích. Cuộc chiến nâng trần nợ công năm 2011 còn khiến Mỹ lần trước hết bị hạ xếp hạng tín nhiệm. Trong 2 năm 2009 và 2010, Trung Quốc đã dần leo lên vị trí nền kinh tế số 2 thế giới.
Chưa giải quyết được tình trạng giảm phát liên tục trong gần hai thập kỷ, đầu năm 2011, Nhật lại lảo đảo vì thảm họa kép địa chấn - sóng thần, gây thiệt hại hàng trăm tỷ USD
Các số liệu thương nghiệp tại Đức cũng tăng mạnh trong tháng 6. Síp là nước thứ 5 trong eurozone phải xin cứu trợ tài chính. Chương trình mua lại trái khoán hiện tại (QE3) đã được thực hiện từ tháng 9 năm ngoái để bơm 85 tỷ USD mỗi tháng vào nền kinh tế. Khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 bắt đầu từ Mỹ.
Nhưng sau khủng hoảng, để không bị suy giảm như Mỹ và châu Âu, nước này vẫn liên tục tung kích thích dưới dạng các khoản cho vay khổng lồ. Sau đó, tuần tự Lehman Brothers, Washington Mutual tuyên bố vỡ nợ. Theo AP , đây là cuộc khủng hoảng có đà bình phục chậm chạp nhất kể từ Đại suy thoái những năm 1930.
Với tăng trưởng quý III đạt 2,2%, nền kinh tế lớn nhất thế giới - Mỹ cũng đã qua đáy sau 4 quý tăng trưởng âm liên tục. Trái ngược với tình cảnh tại Mỹ và châu Âu, trong những năm đầu của cuộc khủng hoảng, khu vực Đông Á – thăng bình Dương lại là điểm sáng khi đóng góp tới 40% tăng trưởng GDP thế giới. Ngân sách Mỹ tháng 6 lên cao nhất 5 năm và tỷ lệ thất nghiệp cũng giảm đáng kể so với gần 10% cuối năm 2010.
Nước này đã tăng trưởng 2,8% năm ngoái, cao hơn thời kỳ tiền khủng hoảng năm 2006 (2,7%). Lãi suất cũng được duy trì ở mức kỷ lục gần 0% nhiều năm nay. Tuy nhiên, động thái đó cũng không thể ngăn cản Nhật, EU, Mỹ, Nga và nhiều nhà nước khác trên thế giới rơi vào suy thoái trong quý IV năm đó.
Chính sách thắt lưng buộc bụng của các nước trong khu vực, nhằm giảm thâm hụt và nợ công, cũng khiến tỷ lệ thất nghiệp tại Hy Lạp hay Tây Ban Nha luôn trên 25%. Nhu cầu nội địa yếu, thị trường Âu - Mỹ chưa bình phục đã khiến cả tăng trưởng GDP, lạm phát, sản xuất và xuất khẩu của Trung Quốc liên tục giảm sút từ năm ngoái. Thùy Linh - Nhật Minh.
Trong khi đó, kinh tế Trung Quốc lại có nhiều dấu hiệu chững lại sau ba thập kỷ tăng trưởng cao. Các nền kinh tế khác như Nhật Bản, Singapore, Hong Kong (Trung Quốc), Đức, Pháp cũng cho biết đã ra khỏi thời kỳ mờ ám nhất. Tốc độ suy thoái tại Italy và Tây Ban Nha đã giảm trong quý II. Để ngăn tác động của khủng hoảng tài chính, tháng 11/2008, nước này đã chi gần 600 tỷ USD để kích thích kinh tế, từ đầu tư cơ sở hạ tầng đến an sinh tầng lớp.
Ảnh: Washington Post Sau nhiều động thái, đến tận cuối năm 2009, khu vực đồng bạc chung châu Âu tuyên bố EU, trừ Hy Lạp và Tây Ban Nha, đã thoát khỏi suy thoái. Với những nghịch lý như vậy, theo Kinh tế trưởng của IMF - Olivier Blanchard cho rằng dù đã qua khỏi giai đoạn tồi nhất nhưng thế giới vẫn sẽ phải mất ít nhất 10 năm để lấy lại đà phục hồi như giai đoạn trước khủng hoảng.
Tại Mỹ , 5 năm sau khủng hoảng tài chính, nền kinh tế số một thế giới vẫn chưa hoàn toàn hồi phục.
Những nền kinh tế châu Á, như Nhật Bản, Singapore hay Hong Kong (Trung Quốc) cũng thoát khỏi suy thoái tương đối sớm, hầu hết vào nửa cuối năm 2009. 5 năm khủng hoảng, người ta đã chứng kiến một nước Mỹ với những cuộc chơi tài chính rủi ro, lấn át cả kinh tế thực, một châu Âu ậm ạch với những khoản nợ công khổng lồ, Trung Quốc phát triển nóng và khó có khả năng "hạ cánh mềm", trong khi Nhật Bản vốn đã chật vật với bài toán tiêu dùng trong nước lại không may khi phải hứng chịu thảm họa kép động đất - sóng thần.
Niềm tin doanh nghiệp và đầu tư trong quý II/2013 đã được cải thiện. Trong khi đó, sau khi tuyên bố thoát khỏi suy thoái từ cuối năm 2009, châu Âu lại gần như ngay thức thì sa lầy vào cuộc khủng hoảng nợ công đã bước sang năm thứ 5.
Các quốc gia tăng cường tung kích thích bằng các biện pháp tài khóa đã khiến thâm hụt ngân sách và nợ công tăng dần. Những ngày cuối tháng 8, đầu tháng 9/2008, cuộc khủng hoảng kinh tế tối. Khủng hoảng bắt đầu từ cuối năm 2009 tại Hy Lạp, sau đó lan ra toàn khu vực đồng euro. GDP Hy Lạp thậm chí còn giảm tới 30% kể từ năm 2008. Đặc biệt là Trung Quốc - cỗ máy tăng trưởng của thế giới với 9,6% năm 2008 và 9,2% năm 2009.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét